ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ & ΤΙ ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

«Αυτό που αρέσει περισσότερο στο παιδί είναι το θέατρο,
με άλλα λόγια η μεταμόρφωση της πραγματικότητας,
όπως αυτή του παραδίδεται από έξω,
σε κάτι που το ίδιο δημιουργεί»
(Evreinov, 1927)

Η θεραπευτική δύναμη της μεταμόρφωσης της εμπειρίας μέσα από το παιχνίδι και το δράμα (για τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες) υπήρξε η βάση για να αναπτυχθεί η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση της Δραματοθεραπείας. Πρόκειται για μια προσέγγιση, της οποίας η εκπαίδευση και πρακτική έχει συμπεριληφθεί στους κύκλους των υπόλοιπων θεραπευτικών προσεγγίσεων μόλις τα τελευταία πενήντα χρόνια στην Ευρώπη και ακόμα αργότερα στην Ελλάδα, παρόλο που συναντάται στις αρχαίες θεραπευτικές τελετουργίες και στο αρχαίο θέατρο. Ετυμολογικά, προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα «δράω-ώ» που σημαίνει πράττω και τη θεραπεία, η οποία ορίζεται ως η διαδικασία ίασης σε επίπεδο σωματικό, ψυχικό και κοινωνικό. Ανήκει στις θεραπείες μέσω τεχνών και αξιοποιεί όλες τις πτυχές της θεατρικής τέχνης: φωνή, κίνηση, ρόλους, αυτοσχεδιασμούς, σενάριο, μάσκες, σκηνογραφία, φωτογραφία, κοστούμια, φωτισμό κ.λ.π. Όλες οι παραπάνω τεχνικές σε συνδυασμό με την ύπαρξη ενός θεραπευτικού πλαισίου αξιοποιούνται με απώτερο σκοπό την αλλαγή του θεραπευόμενου: καθρεπτίζονται οι εμπειρίες της ζωής του, εκφράζονται συναισθήματα, καλύπτονται οι πρωταρχικές ανάγκες του ανθρώπου για παιχνίδι, δημιουργικότητα και ερμηνεία ρόλων .

Η Βρετανική Ένωση Δραματοθεραπευτών (BADTH) ορίζει τη δραματοθεραπεία ως τη μέθοδο που βοηθά στην κατανόηση και ανακούφιση από κοινωνικά, νοητικά και ψυχολογικά θέματα μέσα από τη θεραπευτική χρήση του συμβολισμού . Η χρήση εκφραστικών σχημάτων δημιουργεί την απαραίτητη απόσταση που διευκολύνει τον συμμετέχοντα να εκφράσει όσα δεν μπορεί να πει αλλιώς, να διερευνήσει εμπειρίες, σχέσεις, συναισθήματα, πλευρές του εαυτού του και να τις μετασχηματίσει.

Η Δραματοθεραπεία βρίσκει εφαρμογή σε ένα ευρύ φάσμα πληθυσμού. Απευθύνεται σε ανθρώπους όλων των ηλικιών μεμονωμένα αλλά και στα πλαίσια μιας κοινότητας (νοσοκομεία, φυλακές, ψυχιατρικά πλαίσια, σχολεία κ.α.). Εφαρμόζεται ατομικά και ομαδικά και υπηρετεί σκοπούς πρόληψης και θεραπείας.

ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

«Μπορείς να ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μια ώρα παιχνιδιού από ό,τι μέσα σε ένα χρόνο συζήτησης»
Πλάτων, Πολιτεία

Ορισμός Παιγνιοθεραπείας

Το 1996 υιοθετήθηκε ο παρακάτω ορισμός για την Παιγνιοθεραπεία:
Σύμφωνα με την Ένωση Βρετανών Παιγνιοθεραπευτών, η Παιγνιοθεραπεία ορίζεται ως:
«η δυναμική μεταξύ του παιδιού και του παιγνιοθεραπευτή κατά την οποία το παιδί ερευνά με το δικό του ρυθμό και τις δικές του ανάγκες, ζητήματα περασμένα ή τρέχοντα, συνειδητά ή μη, που επηρεάζουν τη ζωή του [παιδιού] στο παρόν»

British Association of Play Therapist
Code of Ethics and Practice (1996)

Τι είναι η Παιγνιοθεραπεία

Η Παιγνιοθεραπεία είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που στηρίζεται στη φυσική ανάγκη των παιδιών για παιχνίδι. Θεωρεί το παιχνίδι ως την κυριότερη μορφή φυσικής και αβίαστης διαδικασίας μάθησης και ως τον αμεσότερο τρόπο απελευθέρωσης του παιδιού από εντάσεις. Δίνει έμφαση στη λειτουργία και το ρόλο που διαδραματίζει το παιχνίδι στην προετοιμασία του παιδιού στη ζωή. Το παιχνίδι είναι το φυσικό μέσο επικοινωνίας και έκφρασης, με το οποίο τα παιδιά μαθαίνουν, εξερευνούν και ανακαλύπτουν τον κόσμο τους. Το παιχνίδι γίνεται το μέσο εξωτερίκευσης των συναισθημάτων του παιδιού και το μέσο δημιουργίας θεραπευτικής σχέσης με το θεραπευτή. Βοηθά τα παιδιά να εκφράσουν, να εξερευνήσουν τα συναισθήματα τους, την δημιουργικότητα τους και να κατανοούν τις καταστάσεις που βιώνουν. Η Παιγνιοθεραπεία διαφέρει από τις «παραδοσιακές» θεραπείες στο ότι δεν βασίζεται στο λόγο. Τα παιδιά δηλαδή χρησιμοποιούν το παιχνίδι με βάση το δικό τους ρυθμό και τις δικές τους ανάγκες για να εκφράσουν συμβολικά τις ανησυχίες, τις επιθυμίες και τους φόβους τους.

Θεραπευτικοί Στόχοι

Να βοηθήσει το παιδί να:
ανακαλύψει το προσωπικό του δυναμικό
διευρύνει τους τρόπους της δημιουργικής του έκφρασης
ξεπεράσει συναισθηματικά τραύματα ή πιεστικές αλλαγές στη ζωή του
ξεπεράσει προβλήματα συμπεριφοράς ή συναισθηματικές δυσκολίες που παρεμβάλλονται στη φυσιολογική του ανάπτυξη ή δημιουργούν προβλήματα στην καθημερινότητα του
εκφραστεί, να αναγνωρίσει συναισθήματα, να τα επεξεργαστεί και να βρει λύσεις

Σε ποιους απευθύνεται η Παιγνιοθεραπεία

Η Παιγνιοθεραπεία απευθύνεται σε παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς, συναισθηματικές δυσκολίες, αναπτυξιακές διαταραχές, μαθησιακές και κοινωνικές δυσκολίες, τραυματικές εμπειρίες, διαζύγιο, πένθος, ψυχοσωματικά προβλήματα κ.α. Οι ηλικίες των παιδιών κυμαίνονται από τριών έως έντεκα χρονών, ωστόσο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ψυχοθεραπευτική μέθοδος για εφήβους. Συνήθως οι γονείς φέρνουν τα παιδιά τους όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο σχολείο (είτε μαθησιακές είτε με τις κοινωνικές τους συναναστροφές) ή στις οικογενειακές σχέσεις (ανάμεσα στα αδέλφια ή με τους γονείς).